Zmiany w Kodeksie Pracy w 2022r.
Projekt nowelizacji Kodeksu Pracy we wtorek trafił do konsultacji społecznych. Oznacza to, że jeszcze w 2022 roku możemy spodziewać się zmian w Kodeksie Pracy. Wiemy też, że głównym celem wspomnianej nowelizacji jest wdrożenie dwóch unijnych dyrektyw – dyrektywy rodzicielskiej, oraz w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w UE. Obie powinny być wdrożone do 1 i 2 sierpnia 2022. Na czym dokładnie polegają unijne dyrektywy? Co to w praktyce oznacza dla pracodawców i pracowników? Jakich zmian możemy się spodziewać? W dzisiejszym artykule podsumujemy najważniejsze informacje i przedstawimy planową listę zmian w Kodeksie Pracy na 2022 rok. Zapraszamy!
Główne założenia zmian w Kodeksie Pracy
Tak jak wspomnieliśmy we wstępie, głównym impulsem do zmian w Kodeksie Pracy są dwie unijne dyrektywy i teraz pochylimy się na każdą z nich. Pierwsza to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105). W skrócie – ma na celu zapewnić i promować przejrzystość warunków pracy wszystkich pracowników, zwłaszcza w kontekście bezpiecznego i bardziej przewidywalnego zatrudnienia. Co to oznacza w praktyce? Między innymi to, że pracodawca będzie musiał przekazywać więcej informacji o warunkach zatrudnienia. Dotyczy to na przykład szkoleń, informacje o wymiarze płatnego urlopu, procedur dotyczących rozwiązania stosunku pracy, a wszystko w terminie 7 dni od dopuszczenia pracownika do pracy.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79) to drugi pakiet zmian jakie Polska musi wdrożyć do 2 sierpnia 2022 roku. W skrócie – ma na celu zapewnienie minimalnych wymagań wyrównujących sytuację kobiet i mężczyzn na rynku pracy (równego traktowania), oraz ułatwić pogodzenie życie zawodowe i rodzinne (work-life balance). W praktyce wprowadza między innymi zasady dotyczące urlopów rodzicielskich i opiekuńczych, elastyczną organizację pracy i inne rozwiązania, które mają służyć wyrównaniu szans i podziału obowiązków rodzicielskich między kobietami i mężczyznami. Musicie przyznać, że brzmi to wszystko bardzo dobrze. Zamiast jednak popadać w hurra-optymizm zachęcam przyjrzeć się dokładnej liście planowanych zmian w przepisach, których możemy spodziewać się w II kwartale 2022 roku.
Lista zmian w Kodeksie Pracy 2022r.
Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany dla pracodawców i pracowników, przewidzianych w nowelizacji Kodeksu Pracy w 2022 roku. Oczywiście należy założyć, że zarówno ich ilość, jak i ostateczny kształt, mogą ulec zmianie. Z drugiej strony można podejrzewać, że zdecydowania większość wspomnianych przepisów zostanie wdrożonych, z uwagi na wymagania i terminy UE.
- Zmiany w umowach na okres próbny – pracownik, który wykonywał pracę u danego pracodawcy przez co najmniej pół roku (wliczając w to umowy na okres próbny), będzie miał prawo do wystąpienia o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi i bezpieczniejszymi warunkami. A pracodawca? Pracodawca będzie miał obowiązek w ciągu miesiąca pisemnie odpowiedzieć, wliczając w to uzasadnianie. Co więcej pojawi się możliwość ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem, jeśli będzie zatrudniony do wykonywania innego rodzaju pracy.
- Zmiany w urlopach rodzicielskich. To jeden z głównych pakietów zmian, który przewiduje między innymi zmiany w urlopach ojcowskich, wprowadzenie bezpłatnego urlopu opiekuńczego, większą elastyczność pracy. Urlopy rodzicielskie mają być przede wszystkim dłuższe. Z 32 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) i 34 tygodni (w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka), ma zostać wydłużony odpowiednio do 41 i 43 tygodni. Po zmianach w Kodeksie Pracy, prawo do urlopu rodzicielskiego będzie indywidualnym prawem każdego rodzica i nie będzie jak dotychczas uzależnione od wykorzystanego urlopu macierzyńskiego. Każdy rodzic uzyska gwarancje 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica.
- Zmiany w zasiłku macierzyńskim, czyli zwiększenie wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego i ustalenie go na poziomie 70% podstawy wymiaru zasiłku. To korzystna zmiana, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę, że aktualnie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100% podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60% podstawy wymiaru zasiłku – za pozostałą cześć tego urlopu. W praktyce oznacza to zatem, że zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego wynosi około 67,5% i możemy mówić o 2,5% podwyżce.
- Urlop opiekuńczy – to kolejna zmiana, a w zasadzie nowość w Kodeksie Pracy. Na czy ma polegać? Pracownik który musi zapewnić osobistą opiekę dziecku (albo innemu członkowi rodziny) wymagającemu znacznej opieki (lub wsparcia) z poważnych względów medycznych – może wykorzystać na ten cel 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego.
- Zatrudnienie u innego pracodawcy – zmiana polegająca na zagwarantowaniu pracownikowi możliwości jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy. Bez ryzyka gorszego traktowania pracownika z tego powodu.
- Zwolnienie z pracy – w tym przypadku zmiana będzie dotyczyć zwolnienia z pracy z powodu siły wyższej. W Kodeksie Pracy ma zostać ujęta definicja i warunki przysługujące w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą, wypadkiem. Zwłaszcza, gdy niezbędna jest natychmiastowa pomoc i obecność pracownika. Pracownik będzie mógł skorzystać z takiego zwolnienia w wymiarze 16 godzin w roku kalendarzowym.
- Zmiany w szkoleniach – nowe przepisy mają gwarantować pracownikowi prawo do nieodpłatnego szkolenia, które jest konieczne do wykonywania danego rodzaju pracy. Pracodawca ma być zobowiązany do zapewnienia takiego szkolenia bezpłatnie, w godzinach pracy i wliczając je do czasu pracy pracownika
- Elastyczna praca – chodzi przede wszystkim o rodziców dzieci do 8 roku życia. Pracodawcy nie będą mogli zlecać (bez zgody pracownika) pracy w nocy, delegacji czy pracy w nadgodzinach pracownikom opiekującym się dzieckiem do 8 lat. Co więcej, o przyczynach odmowy dotyczącej np. udzielenia pracy zdalnej lub zgody na indywidualny czas pracy, pracodawca będzie musiał poinformować pracownika pisemnie.
- Urlop ojcowski – jeśli chodzi o wymiar tego urlopu pozostanie prawdopodobnie bez zmian. Aktualne 14 dni jakie obowiązuje w przepisach mieści się w unijnej dyrektywie. Zmiany pojawią się natomiast w kontekście skróceniu okresu, do którego można skorzystać z tego uprawnienia. Obecnie ojciec może wykorzystać gwarantowane 14 dni do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Po nowelizacji będzie to prawdopodobnie okres do 12 miesięcy (od dnia urodzenia dziecka).
- Zakaz zwalniania pracowników w czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego – od dnia złożenia wniosku o udzielenie: urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, opiekuńczego (lub ich części). W razie naruszeń ciężar dowodu będzie spoczywał na pracodawcy, a pracownik będzie musiał jedynie uprawdopodobnić, że do określonego naruszenia doszło.
- Świadectwo pracy. Od 1 tys. do nawet 30 tys. zł może zapłacić pracodawca, który nie wyda pracownikowi w terminie świadectwa pracy. Wydłużone zostaną natomiast terminy związane z prostowaniem świadectwa pracy na wniosek pracownika – z 7 dni na 14 dni. Do Kodeksu pracy wprowadzone zostaną także nowe przepisy dotyczące sytuacji, w których pracodawca nie wyda pracownikowi świadectwa pracy – pracownik będzie miał prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.
- Wypowiedzenie umowy na czas określony – pojawi się dodatkowy obowiązek dla pracodawcy, uzasadniania wypowiedzenia takich umów. Dotychczas pracodawca uzasadniał jedynie rozwiązanie umowy na czas nieokreślony.
Tak jak wspomnieliśmy, proces konsultacji nowelizacji Kodeksu Pracy dopiero się rozpoczął ale patrząc na wymagane terminy – raczej nie potrwa długo. Możemy spodziewać się, że zmiany będą pewnego rodzaju rewolucją (kolejną po Polskim Ładzie), która może nie wywróci do góry nogami życia pracodawców i pracowników ale wprowadzi szereg nowych, istotnych przepisów. Na pewno poinformujemy Was, gdy będziemy znać już wszystkie szczegóły i detale. Jeśli nie chcecie ich przeoczyć, zachęcamy do obserwowania naszego profilu na Facebooku. Pamiętajcie, że jeśli będziecie mieć problem z ich odpowiednim zrozumieniem i wdrożeniem w firmie – skontaktujcie się z nami. Nasze biuro rachunkowe świadczy nie tylko usługi księgowe ale też kompleksową, profesjonalną opiekę kadrową.
Zapraszamy!