Podwójne opodatkowanie – ulga abolicyjna

23 września 2021

Polscy podatnicy, którzy uzyskują dochody za granicą Polski, są zobowiązani do ich rozliczania i wykazania w zeznaniu rocznym. To rodzi problem podwójnego opodatkowania, którego efekty można jednak skutecznie zminimalizować. Rozliczenie przychodów z zagranicy następuje w szczególny sposób, na podstawie metody, która zależna jest od podpisanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy danymi państwami. Do 2007 roku pomagała w tym abolicja podatkowa, która w od 2008 roku została zastąpiona ulgą abolicyjną i to na niej między innymi skupimy się w dzisiejszym artykule.

Podsumowaliśmy najważniejsze informacje o metodach unikania podwójnego opodatkowania oraz na temat ulgi abolicyjnej – czym jest, kto i jak może z niej skorzystać. Podpowiemy Wam też co w tej kwestii zmieniło się w 2021 roku.

Jak uniknąć podwójnego opodatkowania?

W celu uniknięcia opodatkowania tych samych dochodów Polska obecnie stosuje dwie metody (w zależności od danego kraju, oraz podpisanej z nim umowy). Pierwszą metodą jest wyłączenie z progresją, a drugą odliczenie proporcjonalnie. Obie metody są stosowane gdy umowa międzynarodowa (o unikaniu podwójnego opodatkowania) wskazuje na opodatkowanie dochodów za granicą. W sytuacji, gdy takiej umowy międzynarodowej nie ma, do uzyskanych przychodów stosuje się odpowiednio metodę proporcjonalnego odliczenia. Co więcej, jeśli z umowy wynika, że podatnik podlega opodatkowaniu w kraju rezydencji, w takie sytuacji nie stosuje się metod unikania podwójnego opodatkowania. A na czym dokładnie polegają wymienione metody wyłączenia z progresją i odliczenia proporcjonalnego?

Wyłączenie z progresją

Ta metoda polega na wyłączeniu z podstawy opodatkowania w Polsce, dochodu uzyskanego za granicą. Zgodnie z art. 27 ust. 8 ustawy o PIT, jeżeli podatnik oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu osiągał również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych – podatek „obliczony” określa się w następujący sposób:

• do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku (uzyskane za granicą) i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali;
• ustala się stopę procentową – otrzymaną wartość podatku dzieli się przez sumę dochodów z Polski i z zagranicy oraz dzieli przez 100;
• ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu uzyskanego w Polsce, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym i zaokrągla do dwóch miejsc po przecinku.

Tak jak wspomnieliśmy wiele zależy tu od podpisanych umów międzynarodowych. W przypadku metody wyłączenia z progresją, umowy zostały zawarte z: Albanią, Austrią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Danią, Estonią, Finlandią, Francją, Grecją, Indonezją, Irlandią, Japonią, Kanadą, Kuwejtem, Litwą, Łotwą, Niemcami, Portugalią, Republiką Południowej Afryki, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwecją, Tunezją, Turcją, Ukrainą, Wielką Brytanią i Irlandią Północną oraz Włochami.

Proporcjonalne odliczenie

Metoda proporcjonalnego odliczenia polega na opodatkowaniu całego dochodu. Chodzi zatem o ten osiągnięty w Polsce jak też za granicą, przy jednoczesnej możliwości odliczenia podatku dotychczas zapłaconego za granicą – tylko do wysokości limitu podatku przypadającego na dochód uzyskany za granicą. Limit ten jest liczony następująco:

• sumujemy dochód uzyskany za granicą z dochodem uzyskanym w Polsce,
• od sumy dochodów należy wyliczyć podatek dochodowy według skali podatkowej,
• otrzymaną wartość podatku należy przemnożyć przez dochód uzyskany za granicą i podzielić przez sumę dochodów.

Zasada rozliczania dochodów z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia została wypracowana na forum międzynarodowym i co do zasady jest stosowana w ten sam sposób przez wszystkie państwa członkowskie OECD. Odliczenie proporcjonalne przewiduje się m.in. w umowach zawartych z: Belgią, Holandią, Kazachstanem, Rosją i Stanami Zjednoczonymi. Warto przy tym pamietać, że w przypadku stosowania metody proporcjonalnego odliczenia, podatnik musi obowiązkowo złożyć zeznanie roczne. Nawet w sytuacji gdy w danym roku oprócz przychodów uzyskanych za granicą, nie osiągnął żadnych przychodów w Polsce.

Metoda proporcjonalnego odliczenia podatku zapłaconego za granicą jest mniej korzystna, niż metoda całkowitego wyłączenia z opodatkowania dochodów zagranicznych. Dlatego też w polskich przepisach przewidziano ulgę abolicyjną, która zrównuje wysokość należnego podatku dochodowego do wysokości podatku przy metodzie wyłączenia z progresją. I na ten temat teraz słów kilka…

Ulga abolicyjna – najważniejsze informacje

Tak jak wspomnieliśmy – ulga abolicyjna ma za zadanie wyrównać różnice między opisanymi metodami unikania podwójnego opodatkowania. Z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy uzyskali dochody za granicą, w stosunku do których stosuje się metodę proporcjonalnego odliczenia. Rozliczając dochody z zagranicy powyższą metodą, podatnik uzyskuje wyższy podatek do zapłacenia niż w przypadku metody wyłączenia z progresją. Dzięki zastosowaniu ulgi abolicyjnej wysokość podatku dochodowego będzie taka sama dla obu metod.

Ulgę możesz odliczyć od podatku w rocznym zeznaniu podatkowym: PIT-36, PIT-36L albo PIT-28. Wypełniasz także załączniki PIT/ZG, PIT/O.

Mamy prawo odliczyć od podatku (pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne), kwotę stanowiącą różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z metodą odliczenia proporcjonalnego, a kwotą podatku obliczonego za ten rok podatkowy przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r. zastosowanie ma limit odliczenia – opowiemy o tych zmianach jeszcze dokładniej na koniec wpisu. A teraz zastanówmy się kto może skorzystać z ulgi.

Kto może skorzystać z ulgi abolicyjnej?

Możecie skorzystać z ulgi abolicyjnej jeśli jesteście polskim rezydentem podatkowym i uzyskujecie zagraniczne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce z zastosowaniem metody odliczenia proporcjonalnego:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej
• z działalności wykonywanej osobiście, 
• z działalności gospodarczej (opodatkowanej według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych), 
• z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej.

Warto przy tej okazji przypomnieć podstawowe informacje o rezydencji podatkowej. W skrócie – to miejsce, w którym podatnik zobowiązuje się do wypełnienia obowiązku podatkowego. Rezydent podatkowy to z kolei osoba mającą miejsce zamieszkania w Polsce, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Za wspomniane centrum interesów osobistych uznaje się między innymi posiadanie rodziny w Polsce, działalność związaną z aktywnością społeczną, obywatelską, kulturalną i polityczna np. przynależność do organizacji. Natomiast interesy gospodarcze to m.in. działalność gospodarcza, miejsce zatrudnienia, kredyt i majątek, posiadanie inwestycji. Po spełnieniu jednego z tych dwóch warunków – można uznać, że ktoś jest rezydentem podatkowym.

Nie skorzystacie z ulgi abolicyjnej, jeśli wskazane wyżej dochody uzyskaliście w krajach i na terytoriach, które stosują szkodliwą konkurencję podatkową albo w kraju, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (sytuacja bezumowna) i nie zapłaciliście podatku za granicą.

Przychody osiągane za granicą wykazuje się w zeznaniu rocznym oraz w załączniku PIT/ZG. Ponadto, jeśli podatnik korzysta z ulgi abolicyjnej, koniecznie musi wypełnić także załącznik PIT-O. W przypadku osiągania przychodów z więcej niż jednego kraju wypełnia się odpowiednio większą liczbę załączników PIT/ZG (jeden załącznik – jeden kraj). Podczas przeliczania wartości zagranicznych przychodów oraz zapłaconych zaliczek na podatek dochodowy przyjmuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub zapłaty podatku. Możliwe jest też rozliczanie się wspólnie z małżonkiem – wówczas dokonuje się wyliczeń zobowiązania podatkowego uwzględniając uzyskane przez małżonka dochody.

Ulga abolicyjna – zmiany od 2021r.

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, od 2021 roku (1 stycznia) weszły w życie przepisy zmieniające zasady stosowania ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT). Na czym polega ta zmiana?

Upraszczając – chodzi przede wszystkim o wprowadzenie limitu odliczenia z tytułu tej ulgi do wysokości 1360 zł. Wspomnianym limitem nie będą objęte niektóre dochody osiągane za granicą poza terytorium lądowym państw.

W praktyce oznacza to, że limit odliczenia ulgi abolicyjnej ma zastosowanie do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2021 r., a zatem będzie stosowany dopiero na etapie rozliczenia rocznego za 2021 r. (w rocznych zeznaniach podatkowych składanych do końca kwietnia 2022 r.). A dochody osiągnięte w 2020 r. rozliczane są z wykorzystaniem ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości, zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2020 r.

Jeśli macie dodatkowe pytania, wątpliwości, potrzebujecie pomocy przy rozliczaniu dochodów osiąganych zagranicą – skontaktujcie się z naszym biurem rachunkowym. Od lat pomagamy przedsiębiorcom odpowiednio rozliczać i zorganizować działalność prowadzoną poza granicami Polski. Zachęcamy do skorzystania z naszego doświadczenia!